7 błędów, których zdecydowanie powinieneś unikać, w przypadku środków ochrony indywidualnej

Prawidłowe stosowanie odpowiednich środków ochrony indywidualnej, dopasowanych do zagrożeń występujących na danym stanowisku pracy odgrywa kluczową rolę w zakresie bezpieczeństwa pracowników. Wymagania i zasady dotyczące ŚOI są indywidualnie określane przez każdego pracodawcę oraz specjalistę do spraw bezpieczeństwa i higieny pracy. Teoretycznie sprawa wygląda prosto. W praktyce, osoby odpowiedzialne za ŚOI muszą zdawać sobie sprawę z wielu pułapek. Poniżej wskazujemy 7 najczęstszych błędów popełnianych podczas dobierania i używania ŚOI.

Po pierwsze: zawsze uważaj na te dwa niebezpieczeństwa

Używanie ŚOI nie gwarantuje bezpieczeństwa. Dlaczego? Istnieją bowiem dwa główne źródła zagrożeń, które odgrywają rolę we wszystkich branżach i miejscach pracy.

1. Kupowanie niewłaściwych produktów: ŚOI nie są przystosowane do ochrony przed danym zagrożeniem.
2. Nieprawidłowe używanie: ŚOI są odpowiednie, ale pracownicy nie używają ich prawidłowo.

Większość opisanych poniżej błędów dotyczy obu tych sytuacji. Zgodnie z Rozporządzeniem Ministra Pracy i Polityki Socjalnej z dnia 26 września 1997 r. w sprawie ogólnych przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy wraz z późniejszymi rozporządzeniami, osoby odpowiedzialne za środki ochrony osobistej muszą zatem zapewnić swoim pracownikom środki ochrony osobistej odpowiednie do ich potrzeb, zapewniając jednocześnie, że środki ochrony osobistej są używane prawidłowo. Aby odnieść sukces, należy pamiętać o kwestiach wskazanych poniżej.

Oczywiście w idealnym scenariuszu ŚOI zapewniają pracownikom zarówno maksymalną ochronę, jak i maksymalny komfort noszenia. Jednak należy pamiętać, że podstawowym celem ŚOI jest i zawsze będzie ochrona przed zagrożeniami dla zdrowia i bezpieczeństwa. Dlatego w krajach Unii Europejskiej mogą być sprzedawane wyłącznie te ŚOI, które spełniają normy bezpieczeństwa nowego rozporządzenia UE 2016/425. Niniejsze rozporządzenie obowiązuje od kwietnia 2018 roku.

Eksperci ds. bezpieczeństwa zgadzają się jednak, że w większości przypadków wysoki poziom komfortu użytkownika prowadzi do zwiększonej chęci noszenia środków ochrony osobistej. Co więcej, wiele produktów ochronnych dostępnych na rynku oferuje obecnie wartość dodaną oprócz ich podstawowej funkcji ochronnej. Przykładami są hełmy ochronne z odbiorem radiowym lub nauszniki ochronne z funkcją telefonii.

Czy wiesz, że… Już pod koniec lat dziewięćdziesiątych, według strategicznego badania branżowego przeprowadzonego przez międzynarodową firmę konsultingową Frost & Sullivan, w Europie pojawiły się dwa trendy w zakresie środków ochrony osobistej, które do dziś można zaobserwować. Głównym trendem w tym czasie była większa łatwość łączenia poszczególnych elementów ŚOI, drugim trendem była zaś poprawa komfortu noszenia w połączeniu z modniejszą odzieżą ochronną.

Przestrzeganie instrukcji obsługi oraz zaleceń producenta w zakresie pielęgnacji i konserwacji ŚOI ma kluczowe znaczenie.  Pracodawcy oraz użytkownicy mają obowiązek:

• konserwacji, naprawy i wymiany oraz
• właściwego przechowywania

ŚOI, aby działały prawidłowo i pozostawały higieniczne przez cały okres użytkowania.

Zasadniczo ŚOI nie należy zabierać do domu w celu czyszczenia. Standardowe domowe pralki nie są przystosowane do brudu przemysłowego, budowlanego lub laboratoryjnego. W przypadku odzieży roboczej lub ŚOI zanieczyszczonych drobnoustrojami, czyszczenie ich w domu jest w rzeczywistości kategorycznie zabronione. W najgorszym przypadku patogenne chemikalia mogą zostać wprowadzone do twojego osobistego środowiska.

Jednocześnie zły wybór programu prania, temperatury prania, detergentu lub płynu do zmiękczania tkanin może niekorzystnie wpływać na ochronne działanie ŚOI. Na przykład antystatyczne ŚOI mogą stracić zdolność rozpraszania, impregnaty ognioodporne mogą zostać usunięte, a paski odblaskowe mogą się oderwać.

Większość środków ochrony indywidualnej powinna być kontrolowana co najmniej raz w roku przez kompetentnego specjalistę. Częstotliwość przeglądów ŚOI jest różna i może być nawet znacznie krótsza, niż oczekiwano, zależy bowiem od intensywności użytkowania i specyfikacji producenta.

Kluczowym czynnikiem jest zwykle kategoria, do której klasyfikowane są poszczególne elementy ŚOI. Wyróżniamy kategorie od I do III. Szczególnie w przypadku ŚOI najwyższej kategorii, które mają chronić przed śmiertelnym zagrożeniem, niezbędna jest szczególnie dokładna inspekcja połączona z regularnymi interwałami konserwacyjnymi. Ta kategoria obejmuje głównie sprzęt ochronny do: ochrony przed upadkiem, ochrony dróg oddechowych lub ochrony przed działaniem środków chemicznych.

Obowiązki w tym zakresie mają nie tylko pracodawcy czy specjaliści ds. BHP. Sami pracownicy powinni przeprowadzać kontrolę wzrokową i funkcjonalną przed każdym użyciem ŚOI oraz niezwłocznie zgłaszać wszelkie wykryte wady osobom odpowiedzialnym za BHP w firmie. Zasadniczo ŚOI należy dokładnie sprawdzić najpóźniej po zakończeniu procedury czyszczenia. W przypadku ŚOI uvex producent dostarcza informacje na temat ich żywotności i prawidłowego przechowywania.

W przypadku odzieży codziennej noszenie czegoś o rozmiar większego lub mniejszego często nie ma znaczenia. Natomiast środki ochrony indywidualnej muszą być idealnie dopasowane do pracownika.

„Odzież ochronna to środki ochrony indywidualnej mające na celu ochronę tułowia, ramion i nóg przed szkodliwymi warunkami pracy”.

Odzież ochronna, która jest zbyt krótka lub nie jest dopasowana do innych elementów ŚOI, jest niedozwolona. Ponadto ŚOI muszą być dostosowane do „wymagań ergonomicznych i zdrowotnych użytkownika”. W przypadku butów ważne jest, aby wziąć pod uwagę na przykład korektory ortopedyczne stopy danej osoby. Przy wyborze ŚOI należy również uwzględnić potencjalne alergie pracowników.

Czy wiesz, że… Badanie przeprowadzone w 2020 r. na 400 niemieckich pracownikach płci męskiej i żeńskiej w wieku 20–60 lat wykonane przez firmę badającą rynek w sieci Net-Request wykazało, że 68 procent respondentów ze wszystkich sektorów poszło na kompromis w zakresie bezpieczeństwa w miejscu pracy. 44 procent regularnie rezygnuje również z części swojego wyposażenia ochronnego.

Środki ochrony indywidualnej są przeznaczone do użytku przez jedną osobę. Jeżeli szczególne okoliczności sprawiają, że ŚOI muszą być używane przez kilku pracowników, pracodawca musi zapewnić, że nie ma problemów z utrzymaniem higieny oraz że nie występują zagrożenia dla zdrowia lub że można je wykluczyć.

Uwaga: ważne jest, aby niektóre elementy ŚOI, np. szelki bezpieczeństwa, były dostosowane do indywidualnych potrzeb pod względem rozmiaru i dopasowania lub mogły być indywidualnie dopasowane.

Nic nie zastąpi dobrze zorganizowanych szkoleń w zakresie bezpieczeństwa oraz stosowana środków ochrony indywidualnej. Szkolenia zazwyczaj opierają się na ogólnych przepisach prawnych oraz informacjach dostarczanych przez producenta i są kierowane do pracowników, oraz specjalistów ds. BHP.

Jak już wskazano w „Błędzie 3”, pomimo częstych kontroli środków ochrony osobistej i wszechstronnego szkolenia, pracownicy muszą zawsze sprawdzać wzrokowo działanie środków ochrony osobistej przed każdym użyciem. Tylko w ten sposób uszkodzenia i usterki można natychmiast zidentyfikować i niezwłocznie zgłosić przełożonym.

Niezależnie od tego, czy pękają hełmy ochronne, okulary ochronne, czy może dochodzi do uszkodzeń wkładek na nausznikach – aktywny dialog między specjalistami ds. BHP a użytkownikami ogranicza źródła zagrożeń do minimum a krótkie kanały zgłaszania są niezbędne w przypadku problemów z ŚOI.