Aby zrozumieć zagrożenia związane z technologiami laserowymi, konieczne jest zrozumienie specyfiki promieniowania laserowego.

O „tradycyjnym” świetle mówi się, że jest niespójne, tzn. emituje jednocześnie różne długości fal o szerokim spektrum i to we wszystkich kierunkach. Weźmy przykład żarówki: emitowane przez nią światło jest rozproszone po całym pomieszczeniu.Natomiast światło lasera jest spójne, czyli monochromatyczne i jednokierunkowe.

Możesz zobaczyć różnicę, kierując latarkę i wskaźnik laserowy na ścianę. Przesuwając latarkę do tyłu, plamka światła powiększy się, podczas gdy plamka wskaźnika laserowego pozostanie taka sama, niezależnie od odległości, w jakiej się znajdujesz.

Mówiąc najprościej, światło lasera jest „koncentratem światła”, dzięki czemu jest znacznie mocniejsze.

Aby określić niebezpieczeństwo promieniowania laserowego, należy wziąć pod uwagę jego następujące, podstawowe cechy:

• Długość fali: może to być podczerwień, światło widzialne lub ultrafiolet
• Czas trwania impulsu i tryb działania (ekspozycja ciągła lub pulsacyjna)
• Moc, czyli ilość energii przenoszonej przez światło.

Moc laserów podawana jest w dżulach, a czas trwania impulsu określany jest w nanosekundach. Warto pamiętać, że impulsy świetlne o większej mocy stają się coraz bardziej powszechne w niektórych zastosowaniach.

Ekspozycja na promieniowanie laserowe może mieć różne konsekwencje – od zwykłego zmęczenia wzroku (łzawienie, zaburzenia widzenia, kłucie i zaczerwienienie oczu itp.) po efekt olśnienia znacznie większy niż ten powodowany przez słońce (co może być źródłem zaburzeń uwagi i koncentracji, sprzyjających występowaniu wypadków przy pracy), aż do ostatecznej utraty ostrości wzroku.

Rogówka i soczewka działają jak szkła powiększające, rzutując postrzegane światło na siatkówkę. Kiedy wiązka lasera niosąca niezwykle silne światło przechodzi przez oko, całe to światło skupia się w plamce o małej średnicy, na poziomie siatkówki. To jednopunktowe skupienie niezwykle silnego światła może spowodować utratę ostrości lub trwałe uszkodzenie wzroku (w zależności od umiejscowienia i średnicy wiązki na powierzchni siatkówki).

Zagrożenia dla oczu różnią się w zależności od długości fali, w której emitowane jest promieniowanie laserowe, czasu trwania ekspozycji oraz rozkładu tej ekspozycji w czasie (ekspozycja ciągła lub pulsacyjna).

Lasery tej samej mocy, które emitują światło widzialne (czyli o długości fal między 400 nm a 700 nm) są mniej niebezpieczne, ponieważ nawet jeśli promieniowanie dotrze do siatkówki, pojawia się odruch mrugania oczami w nie więcej niż ćwierć sekundy. Nazywamy to odruchem powiekowym.

Wiązki laserowe podczerwieni (IR), które wnikają głęboko w oko, mogą powodować oparzenia rogówki w czasie krótszym niż jedna sekunda niezabezpieczonej ekspozycji (w zależności od mocy).

Wiązki laserowe o małej mocy emitowane w ultrafiolecie B i C powodują natychmiastowe i bolesne zmiany (fotokeratitis i photoconjunctivitis), ale odwracalne, jeśli promieniowanie zostanie zablokowane przez rogówkę. Promieniowanie ultrafioletowe C sprzyja natomiast powstawaniu zaćmy, zmętnieniu soczewki i powoduje długotrwałe pogorszenie wzroku.

Podczerwone i widzialne promieniowanie laserowe jest na ogół mniej szkodliwe dla skóry niż promieniowanie UV. Należy jednak uważać, ponieważ część promieniowania laserowego emitowanego w określonych długościach fal podczerwonych wytwarza energię cieplną, która może powodować poważne oparzenia skóry.

Długotrwała ekspozycja na promieniowanie laserowe emanujące w ultrafiolecie jest odpowiedzialna za wiele problemów skórnych, począwszy od przedwczesnego starzenia się skóry, po nieodwracalne mutacje komórkowe, które mogą powodować raka skóry.

Niebezpieczeństwo promieniowania laserowego różni się znacznie w zależności od długości fali, przy której emituje, jego mocy i czasu trwania impulsu. Niektóre są nieszkodliwe, podczas gdy inne mogą powodować poważne uszkodzenia oczu i skóry.

Norma NF EN 60825-1 z lipca 1994 r. dzieli lasery na cztery kategorie:

• Klasa 1: Lasery klasy 1 nie stanowią zagrożenia dla oczu i skóry we wszystkich normalnych warunkach użytkowania. Dotyczą one laserów małej mocy, ale także laserów wyższej klasy, które są wbudowane w maszyny przemysłowe, ale chronione.
• Klasa 1M: te lasery emitują fale o długości od 302,5 nm do 4000 nm. Nie stwarzają żadnego zagrożenia dla skóry, a jedynie niskie ryzyko dla oczu, z wyjątkiem przypadku, gdy użytkownik używa instrumentu optycznego (lornetki, teleskopy, mikroskopy), który może skoncentrować moc lasera w oku.
• Klasa 2: Lasery emitujące światło widzialne (od 400 do 700 nm). Odruch powiekowy zapobiega uszkodzeniu siatkówki. Jednak celowe, długotrwałe narażenie oczu może spowodować odblaski i przejściowe zaburzenia widzenia.
• Klasa 3B: Lasery mają średnią moc i emitują promieniowanie widzialne, podczerwone lub ultrafioletowe. Zagrożenie dla oczu istnieje nawet w zakresie widzialnym. Lasery o wyższej mocy klasy B również stanowią zagrożenie dla skóry, ale poprzez emitowanie ciepła alarmują osobę narażoną na promieniowanie i pozwalają uniknąć długotrwałej ekspozycji i ryzyka poparzeń.
• Klasa 4: Lasery mają dużą moc. Bezpośrednie widzenie lub rozproszone odbicia stanowią poważne zagrożenie dla oczu i skóry. Lasery te stanowią również zagrożenie pożarowe.

Promieniowanie laserowe otacza nas w naszym codziennym życiu (na przykład w odtwarzaczu DVD) oraz w życiu zawodowym wielu ludzi, w najróżniejszych sektorach działalności, np. laboratoriach, przemyśle, wojsku, budownictwie, a nawet sztuce i rozrywce.

Podczas gdy niektóre promieniowania są nieszkodliwe, inne w zależności od ich mocy, długości fali, w której emitują i czasu trwania impulsu, mogą powodować nieodwracalne uszkodzenia oczu i skóry.

W zależności od przypadku wymagane są środki ochrony zbiorowej (zasłony lub panele ochronne) i/lub indywidualne (odzież, rękawice i gogle).

uvex safety Polska zajmuje się dystrybucją sprzętu marki laservision , światowego lidera w ochronie laserowej. Aby uzyskać więcej informacji na temat środków ochrony przed promieniowaniem laserowym, zapraszamy do skorzystania z sekcji Komentarze pod artykułem lub do bezpośredniego mailowego na adres: laser@uvex-integra.pl